Alessandro Scarlatti

De muziekbundel heeft een donkerbruine kaft. Italian songs of the 18th century, for voice and piano is de titel, in 1954 uitgegeven door International Music Co. in New York.
Er staan liederen in van onder meer Bononcini, Marcello en Caldara, met titels als Begli Occhi en Hai core, o crudele. Liederen over verliefdheid, verlangen, teleurstelling en amoureuze wanhoop. Wat de keuze van hun onderwerp betreft verschillen de 18e eeuwse liedschrijvers niet van onze tijdgenoten.
Mijn zangleraar had voor mij uit deze bundel Nevi Intatte gekozen van Alessandro Scarlatti (1660 – 1725). Alessandro is de vader van Domenico en componist van ontelbare opera’s en oratoria. De tekst van Nevi Intatte (Onaangeroerde Sneeuw) is van een onbekende schrijver.

Nevi intatte, vie di latte, del bel seno del mio ben
Come date, dispietate, a quest’anima il velen

In de partituur is een Engelse vertaling opgenomen:
Untouched whiteness, bearers of milk, of my loved one’s beautiful breast
How can you give, pitilessly, poison to this soul

De zanger bezingt hier twee pagina’s lang de mooie borsten  van zijn geliefde.
Dat vind ik een invoelbare en doodnormale waarneming, maar kom daar in de huidige tijd maar eens om. Terwijl onze cultuur vergeven is van de decolletés en pornografie overal te vinden is, is het tegelijkertijd onbestaanbaar dat een lied over de vrouwelijke boezem verspreid en gezongen zou worden.
Rond 1800 was dat blijkbaar wel mogelijk. Schoonheid en voedende functie worden in één adem genoemd. En borsten worden vergeleken met maagdelijke sneeuw. Dat zouden we in deze tijd van zonaanbidding en solariums anders doen.

In de barok ligt er een accent op menselijke, individuele emoties, op dynamiek en tegenstellingen. In de barokliteratuur worden ‘grote woorden’ gebruikt die nu als overdreven of bombastisch overkomen. Dat zien we ook in dit lied.
Het begint met bewondering en schoonheid, maar halverwege kondigt het woord dispietate al aan dat er iets niet goed zit. Het lied eindigt letterlijk op een venijnige manier met het woord gif, de tegenhanger van de melk uit de eerste zin.
Wat is er gebeurd, vraag je je bij eerste lezing af. Waartoe heeft de sneeuwwitte boezem geleid? De ik-figuur loopt een blauwtje bij zijn geliefde, zoveel is duidelijk. Hij is pijnlijk geraakt. Maar betekent het gif een definitief einde of is er sprake van een fikse ruzie? Moet je als zanger hier een boze of een verdrietige man uithangen? Of een die op emotionele wijze om aandacht vraagt?
Scarlatti gaat in het tweede deel van majeur over op mineur. Hij voegt er dissonante noten in om de pijn te verklanken. De uitgever heeft daar doloroso en pianissimo boven geschreven. Dat is ook een interpretatie.
Tijdens mijn zangles deze week vindt mijn Amerikaans / Nederlandse zangleraar dat ik de klanken teveel push. Het lied moet very delicate gezongen worden. De sneeuw moet intact blijven, ik moet op kousenvoeten lopen.

Ik had hier graag een opname uit mijn zangles willen laten horen. Ik wilde mijn ijverige pogingen om er een gevoelige uitvoering van te maken delen. Het lukt mij echter niet het bestand te laden. Het voordeel daarvan is dat ik nu niet met mijn sneeuwwitte billen bloot hoef. Ter compensatie daarom hier de enige beschikbare opname van Nevi Intatte op You Tube. Een jongeman met een mooie stem, die het lied vlot afwerkt. En niet zo delicaat.

1 Reactie
1427