Opwaarts. Dat was het streven van wagenmaker Hein van Rooijen. Hij maakte eind negentiende eeuw van zijn werkplaats in Montfoort een wielenfabriek. Daarmee sloot hij aan bij de industrialisatie die toen in volle gang was. Daarbij had hij ook zijn ogen opwaarts gericht. Hij wilde werkloze katholieke arbeiders een beter leven geven. Dan zou de hele gemeenschap dichter bij God komen.
Hein heeft in 1896 juist zijn wagenmakerij omgedoopt in Eerste Nederlandsche Wielenfabriek als zijn oudste zoon Rinus, de beoogde opvolger, in het huwelijk treedt met een meisje uit de stad, dochter van een hotelbaas. Het wordt het begin van een levenslang conflict tussen vader en zoon. Het nieuwe, luxueuze hotel dat Rinus en zijn vrouw beginnen, moeten zij na enkele jaren door tegenvallers opgeven. Rinus doet dan wat hij eigenlijk altijd al wilde: portretten schilderen. Het gevolg is dat hij zijn hele leven moeite moet doen om het hoofd boven water te houden.
Ondertussen wordt de wielenfabriek door zoon Kees uitgebouwd tot een groot carrosseriebedrijf. Heins jongste zoon ontwikkelt zich tot een succesvol ondernemer en invloedrijk lokaal bestuurder. In lijn met de getuigenissen vanuit de katholieke zuil wordt de fabriek voor Kees ook een middel om het geloof te verbreiden.
De kinderen van zijn broer Rinus kiezen in meerderheid voor de geborgenheid van het kloosterleven, waar zij – niet gehinderd door de zorg voor een inkomen – ten volle hun creatieve en intellectuele talenten kunnen ontplooien.
Kees’ kinderen worden streng opgevoed. Het streven van hun moeder om van hen goede katholieken te maken wint het van het geven van vertrouwen en liefde. Dat leidt niet alleen tot een groot aantal priesterroepingen, maar ook tot worstelingen met het geloof en persoonlijke problemen. Vier zonen van Kees nemen het bedrijf over. Hun onderlinge samenwerking verloopt moeizaam. Niet alleen hun gezondheid lijdt eronder, ook de fabriek belandt eind jaren zeventig opeens in liquiditeitsproblemen. Het succes van hun vader blijkt geen garantie voor hun welslagen. En omgekeerd zijn de tegenslagen van Rinus geen hinderpaal voor een mooie carrière en maatschappelijke waardering van zijn zonen.
Ondernemen, je kunstzinnige hart de ruimte geven of je leven wijden aan God. Volgzaam zijn of je eigen gang gaan. Dat zijn de thema’s van dit boek, tegen de achtergrond van de ontwikkelingen in de katholieke wereld.
‘VAN ROOIJEN & ZONEN, Geschiedenis van een katholieke middenstandsfamilie 1870 – 1980‘ is een paperback van uitgeversmaatschappij Walburg Pers in Zutphen. Het boek telt 296 pagina’s en is te koop in iedere boekhandel, prijs: € 25,-.
https://www.walburgpers.nl/nl/book/9789464560442/van-rooijen-zonen
De uitgave is mede tot stand gekomen dankzij de M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting, Stichting Sormani Fonds en Het Nuyensfonds.
