Dagelijks

De ochtendlucht voelt fris, de bomen kleuren geel, de nijlganzen snateren in het weiland. Ik ben met de fiets op weg naar de tuin. Sinds dit jaar zijn wij lid van Moestuin De Haar. Op een flinke lap grond in Haarzuilens worden door drie part-time tuinders (allen vrouw) groenten en bloemen geteeld. Onbespoten, biologisch, duurzaam, hoe dan ook verantwoord. Het abonnementsgeld geeft ons recht op vijf groenten per week. Die oogsten wij zelf.
De tuin grenst aan het park van Kasteel de Haar. Jarenlang was op deze plek de groentetuin van de baron. Hoewel de adellijke familie slechts twee maanden per jaar op het landgoed vertoefde beschikte men over een mega moestuin. De medewerkers voor het onderhoud van park en groentetuin stonden onder leiding van Lambert Voortman, de enige niet-katholiek in de gemeenteraad van Haarzuilens. Maar ik dwaal af.
In de laatste decennia van de twintigste eeuw werden de kosten voor het buitenverblijf de baron wat te gortig. Het kasteel werd in 2000 met geld van Natuurmonumenten eigendom van een stichting. De Moestuin de Haar werd in 2019 opgericht. Elke week nu fietst een van ons, met schepje en mesje in de tas, naar Haarzuilens om de groenten te oogsten. Met de handen in de klei en de poten in de modder.

Mijn vader had vroeger een groentetuin naast ons huis. Ieder jaar vanaf augustus aten wij wekenlang sperziebonen en voor de afwisseling snijbonen. Om mij de liefde voor het vak over te dragen kreeg ik een perkje toegewezen waarop ik groenten naar eigen keuze mocht telen. Mijn enthousiasme was groot toen de oranje kopjes van de peentjes boven de grond uitgroeiden en mijn eigen radijsjes smaakten lekkerder dan ik ze ooit gegeten had. Desondanks was mijn belangstelling voor het kweken al na één seizoen verdwenen. De kennis van het telen, generaties lang van vader op zoon doorgegeven, stopte bij mij en bij velen van mijn generatie. Groentetuinen werden siertuinen en de groenteboer in het dorp kreeg een hoop klandizie. Hoe vaak stond ik niet in de rij voor de toonbank, terwijl onder het stilvallen van de aardappelschilmachine de piepers met een dof geluid in de opvangemmer rolden.

Moestuin De Haar

In de gemeenschappelijke moestuin leer ik iedere keer weer bij. Zodat ik niet per ongeluk snijbiet rooi als ik rode biet wil oogsten. Wij leren nieuwe groenten kennen, zoals Nieuw-Zeelandse spinazie, meiraapjes, bladmosterd en fluo-melde (zelfs voor de spellingchecker is deze laatste onbekend). We volgen de seizoenen. Dat valt nog niet mee. Dit voorjaar wilden we na verloop van tijd wel iets anders eten dan spinazie, snijbiet, raapsteeltjes of postelein.
Een grote vooruitgang is dat we wekelijks tuinkruiden kunnen oogsten. In plaats van de gedroogde kruiden uit het groenterek staat er nu een rij plastic doosjes in de koelkast. Van tijm tot oregano, dille, peterselie, salie en rozemarijn. En een voorraad verse munt voor de thee.
Met twee fietstassen met groente en een bos bloemen fiets ik terug naar huis. Voldaan, alsof ik het zelf gekweekt heb.

Jan Beuving. Bron: Podium Hoge Woerd

Uit het grote theateraanbod hadden wij dit jaar onder andere gekozen voor een voorstelling van Jan Beuving. De naam zei mij vaag iets. Hij maakt in zijn cabaret gebruik van zijn opleiding als wiskundige en hij stelt vragen die tot nadenken stemmen, zo werd de voorstelling aangekondigd. Wiskunde was op de middelbare school veruit mijn zwakste vak. Dus ik maakte me zorgen of ik de grappen wel zou kunnen volgen. Niettemin was mijn nieuwsgierigheid gewekt. De voorstelling, Restante, viel op twee punten anders uit dan ik verwacht had.
Beuving (40) mag dan wiskunde hebben gestudeerd, ik vond hem bovenal een taalvirtuoos. Hij schrijft ijzersterke liedjes. Maatschappelijke problemen of huiselijke sores weet hij in rake bewoordingen te typeren. Hij is een meester in het rijm. Zijn pianist, Tom Dicke, heeft er originele composities bij gemaakt, melodieën die Beuving met verve zingt. De wiskunde kwam nog even om de hoek kijken toen hij de zaal talloze malen liet rijmen op het woord staartdeling.
Jan Beuving toont zich een waardig opvolger van Jeroen van Merwijk of Kees Torn. Hij vertelde dat hij ooit in Utrecht naast Van Merwijk voor het stoplicht stond te wachten. ‘Meneer van Merwijk’, zei hij toen, ‘ik ben een groot fan van u’, waarop Van Merwijk antwoordde: ‘Ja, dat ben ik zelf ook.’
Ik begon een fan van Beuving te worden.
In de tien jaar dat hij in het vak zit heeft hij al tweemaal de Annie M.G. Schmidtprijs voor het beste lied gewonnen, onder ander voor Die Geur, een lied uit 2018 met een zeker voor deze tijd zeer actuele tekst. Het wordt hier gezongen door Patrick Nederkoorn. Melodie en begeleiding zijn van Tom Dicke.

Dan de tweede belofte, die anders uitpakte.
Jan Beuving is christelijk opgevoed. Dat is niets bijzonders. Maar anders dan velen is hij nog steeds een gelovig mens. Voor een wetenschapper die zich tot cabaretier heeft ontwikkeld lijkt me dat uniek. Wie al wat langer meegaat kan zich wellicht nog Fons Jansen herinneren of Jules de Corte. Deze katholieke kleinkunstenaars stopten nogal wat geloof in hun programma’s. Maar zij dreven vooral de spot met de kerk. Jan niet. Lef kan je hem niet ontzeggen. Ik schatte in dat hij voor een overwegend seculier publiek speelde.
Dat hij aan de kaak stelde dat in zijn hoogopgeleide, linkse bubbel de islam wordt verdedigd, maar het christelijk geloof verdacht wordt gemaakt, daar kon ik inkomen. En dat hij heeft leren rijmen door alle liedteksten die hij op zondagen in de kerk gezongen heeft, kon ik begrijpen. Het onderwerp liet hem echter niet los. De vragen die tot nadenken moesten stemden begonnen mij te veel op een getuigenis te lijken. Al kan dit ook mijn allergie zijn. Ik weet nu echter niet meer wat ik tegen hem zou moeten zeggen als we samen voor een stoplicht staan.

Afgelopen zondag vierde ik mijn zeventigste verjaardag. We hadden het Koetshuis van Restaurant Dengh, op de rand van Utrecht en Vleuten, afgehuurd. Een mooie locatie die ik anderen kan aanraden (hiermee heb ik een belofte ingelost die ik bij het afscheid aan het personeel heb gedaan).
De NS werkte aan het spoor, waardoor sommige gasten een flinke omweg moesten maken, maar dat was dan zo ongeveer het enige wat tegenzat. Er waren veel vrienden en familieleden, mooie toespraken, treffende liedjes, cadeaus en gezellligheid. Het weer was prachtig. Ik voelde me dankbaar maar ook wat ongemakkelijk bij alle aandacht.
Midden in het leven was het motto van het feest, een wat provocerende titel om aan te geven waar ik mij voel staan. Dat verhindert niet dat de eindigheid van het leven steeds vaker tot mij doordringt. Dat bleek ook tijdens het feest.

Kleindochter van elf was binnen komen lopen met een doos die beplakt was met kleurige versieringen en de tekst: ‘opa zeventig jaar’. In de deksel had zij een gleuf geknipt. Ze gaat toch niet iets ophalen voor een cadeau, was mijn eerste gedachte. In de uitnodiging had ik zelf immers het banknummer van een goed doel vermeld. Later pas zag ik de woorden De Vragendoos en Stel de ultieme vraag (wat je zou kunnen opvatten als ‘nu opa er nog is’, maar dat zal zij niet bedoeld hebben). Het bleek het voorspel voor een interview dat later die middag plaatsvond. Kleindochter en ik zaten naast elkaar voor het veelkoppige publiek. Zij diepte telkens een van de vragen op die de gasten op kleine papiertjes in de doos gedeponeerd hadden.
Er waren vrolijke vragen bij, zoals: hoe lang houdt Arnold al van augurken? Waar heeft opa oma leren kennen? Bijzondere vragen als: welke uitvinding in de afgelopen zeventig jaar is volgens jou het beste geweest? Maar veel gasten hadden de gelegenheid aangegrepen om persoonlijke vragen te stellen: hoeveel vriendinnen heeft opa gehad (vóór oma)? Als je de tijd kon terugdraaien, waar zou je een andere keuze hebben gemaakt? Wat uit je opvoeding heb je juist wel of niet meegegeven aan je kinderen? Dit soort vragen maakten me een beetje benauwd. Wat moest ik doen? Me ervan afmaken met een kwinkslag, gelet op de feeststemming? Of serieus beantwoorden? Ik probeerde het laatste.
Ik had bewondering voor mijn kleindochter die zich kranig weerde als interviewster. Ze nam niet direct genoegen met een antwoord en vroeg regelmatig door.

– In welke fase (decennia) van je leven was / ben je het gelukkigst?
‘Ik denk in deze fase. Ik kan nog van alles, maar ik hoef niets.’
– Wat is het meest confronterende van ouder worden / zijn?
‘De tijd die sneller lijkt te verstrijken. Een gebeurtenis van tien jaar terug lijkt maar zo kort geleden. Als ik dat omdraai naar de toekomst, dan volgt mijn 80e verjaardag (mocht ik die halen) al snel.’
Tot slot een vraag die ongesteld achtergebleven was in de doos:
– wat wil je de komende tien jaar zeker nog (een keer) gedaan hebben?
Mijn antwoord zou zijn geweest: ‘nog eens zo’n feest geven.’

Joseph Haydn

In mijn zangweek in Italië zong ik onlangs met een bas en een tenor het lied Daphnens einzige Fehler. Een compositie van Joseph Haydn op een schertsende tekst, een gelegenheidswerkje. In het lied scheppen drie mannen beurtelings op over de kwaliteiten van Daphne. Ze heeft zulke mooie ogen, prachtige handen, een fraaie mond. Ze heeft goede manieren, kan goed spreken en weet op het juiste moment te zwijgen. Maar, dan komt het: Daphne heeft één gebrek. O wüsste Daphne nur noch zu lieben, klagen de mannen in, letterlijk, vele toonaarden. (Ze bedoelen natuurlijk dat zij Daphne niet in bed kunnen krijgen en wijten dat aan een gebrek aan haar kant.)

Het lied zou het vermelden niet waard zijn geweest als het niet de aanleiding was geweest voor een interessante zoektocht naar een taalkundig fenomeen: kalf en kuit. Voor ik daarop inga, moet ik eerst nog wat uitleggen over onze week in Italië.
De zangstudio waar wij oefenen ligt in Maglioggio, een gehucht 250 meter boven het dal en het dorp Crodo. Het hotel waar wij verblijven ligt op de tegenoverliggende helling, in het dorpje Mozzio, 350 meter boven het dal. Er is een busje geregeld voor het vervoer, maar de meeste zangers kiezen ervoor om een- of tweemaal per dag te lopen. Omlaag en omhoog, een heerlijke wandeling van ongeveer een uur. Tijdens de lunch vertelde de bas dat hij die ochtend achter de fraaie kuiten van een van de sopranen omhoog was gelopen. Moeten we dan, zo vroeg ik daarop, ook niet over de kuiten van Daphne zingen? Wat is een kuit eigenlijk in het Duits, was de volgende vraag. Google gaf snel het antwoord: Kalb. ??? Ja, het klopt, het Duits gebruikt hetzelfde woord voor kalf als voor kuit.
Iemand zocht verder en vertelde met stijgende verbazing dat in het Italiaans vitello zowel kalf als kuit betekent. Het Spaanse becerro idem dito. Daarna vlogen de talen over de lunchtafel. Het Russisch, het Zweeds, het Turks, het Grieks, al deze talen kennen hetzelfde woord voor kalf als voor kuit.

bron: www.eigenkracht.nl

Dat riep twee vragen op.
Op de eerste plaats: welke overeenkomst tussen een kalf en een kuit maakt dat zoveel talen hiervoor hetzelfde woord gebruiken? We zochten verder. In vele oude talen is het woord kalf verwant aan woorden voor baarmoeder en foetus (jong dier), maar ook aan woorden voor dik persoon en gezwel. Vandaar is de stap naar dikke of weke kuiten niet meer zo groot.
Maar dan de tweede vraag: waarom gebruiken al die talen hetzelfde woord voor kalf en kuit en heeft alleen het Nederlands twee woorden? Daarop moest dr. Google ons het antwoord schuldig blijven. Later die week spraken we een Italiaanse. Zij gebruikt voor kuit een heel ander woord dan vitello. Zou het kunnen, zo vroeg ik mij af, dat er meer talen zijn die verschillende woorden voor kuit hebben, maar dat Google Translate er steeds maar eentje weet?

De Volkskrant liet deze zomer een aantal schrijvers aan het woord over de belangrijkste boeken die hen gevormd hadden. Als vanzelf vroeg ik mij af van welke boeken ik veel geleerd heb. Voor ik deze vraag beantwoord, moet ik eerst een bekentenis doen: ik ben helemaal niet zo’n lezer. Als ik een uur over een boek gebogen zit krijg ik de neiging om de was op te hangen of de boontjes te haren. Als kind speelde ik liever buiten. Later las ik alleen in vakanties. En nu ik meer de tijd heb lees ik vooral boeken in het kader van mijn schrijfprojecten. Toen ik een paar maanden geleden een gesprek had met een uitgever, vroeg deze mij of ik ook zo’n fan was van de Russische literatuur. De man had even tevoren mijn schrijfstijl de hemel in geprezen. Ik durfde daarom nauwelijks te bekennen dat ik nog nooit een Tolstoi of Dostojewski gelezen heb.

1. De eerste titel die de vraag van De Volkskrant bij mij opriep is De koperen tuin van Simon Vestdijk. Het gaat over een gevoelige jongen die, in de eerste helft van de twintigste eeuw, verliefd wordt op de dochter van zijn pianoleraar. Het is een boek dat doortrokken is van mislukte strevingen. Aanvankelijk kwam ik maar met moeite door alle volzinnen heen. Maar hoe meer ik las, hoe meer ik gegrepen werd. Het was alsof ik zelf rondwandelde in die stadstuin. Ik was het zelf die leed onder de onbereikbaarheid van de liefde. Later zorgden boeken als Klaaglied om Agnes van Marnix Gijsen en Terug tot Ina Damman van Vestdijk voor vergelijkbare gevoelens.
2. Van geheel andere aard is Het Verzameld Werk van G.L. Durlacher. In zijn oeuvre staan zijn ervaringen als Joodse jongen in de Tweede Wereldoorlog centraal. Ik had over concentratiekampen gelezen, films gezien, maar pas toen ik de sobere teksten van Durlacher las greep de ellende van het kampleven mij danig bij de keel. Zijn beschrijving hoe hij bij terugkeer in Nederland werd genegeerd en buitengesloten bleef dagen bij mij hangen.

3. Toen ik in mijn studententijd de verhalen van Maarten Biesheuvel in zijn debuut In de bovenkooi gelezen had wilde ik iedereen overhalen dit boek te lezen. Zoals het verhaal over de man in een rijdende bus, die dacht dat de wielen van de bus de aarde deden draaien. De gekte, de humor, de superieure schrijfstijl, het onverbloemd beschrijven van de eigen tekorten, alles beviel me.
4. In de romancyclus De tandeloze tijd van A.F.Th. van der Heijden las ik het relaas van mijn generatie, al ken ik niet de Brabantse folklore en het verslavingsgedrag van de protagonist.
5. Het schitterende gebrek van Arthur Japin, en meerdere van zijn boeken, brachten me de voorliefde voor geromantiseerde versies van ware, historische gebeurtenissen. Hetzelfde geldt voor de boeken van Stefan Hertmans, zoals het prachtige Oorlog en terpentijn. Deze boeken worden tot de fictie gerekend. Die van Frank Westerman (bijv. De graanrepubliek), Alexander Münninghof (De stamhouder) of Jan Brokken (De vergelding) tot de non-fictie. Alle genoemde werken bevinden zich in het grensgebied, voor mij een grote bron van inspiratie.

———–

Ik ben voor een zangweek in Italië. Mijn plan is om mijn volgende bijdrage op 3 september te publiceren.

Hiernaast zie je het cadeau dat ik van G. kreeg voor mijn zeventigste verjaardag. Een zonnehoed van de firma Mayer, est. 1800. Ik hou wel van de zon, maar mijn hoofd niet. En omdat de koperen ploert zich steeds meer als zodanig gedraagt ga ik ’s zomers niet zonder hoofddeksel naar buiten. Het strooien hoedje dat ik ooit voor een habbekrats op een markt in Frankrijk had gekocht was gescheurd toen ik het in een koffer perste. Dus de suggestie van G. om een nieuwe zonnehoed uit te zoeken was direct raak. Was ik tegelijkertijd verlost van het probleem dat ik niet wist wat ik voor mijn verjaardag moest vragen.

Zo lopen wij op een zonnige middag naar de Bakkerstraat in Utrecht, naar Jos van Dijck, sinds 1923 (geen kledingmerk of -zaak zonder jaartal). Een winkel waar men hoofddeksels van enige stijl en enige prijs verkoopt. Jarenlang ben ik hieraan voorbijgelopen. Maar onderhand ben ik (est. 1952) al net zo arrivé en traditioneel als de waren die men daar aanbiedt.
Hier geen hoge glazen puien en felle spots, geen bonkende muziek. Binnengekomen moeten mijn ogen wennen aan het beperkte licht. De schappen langs de wanden links en rechts liggen barstensvol hoofddeksels. De verkoopster is een wat saai ogende dame van onbestemde leeftijd. Haar kwaliteiten zitten in de materialenkennis, haar oog voor de maat. Een zonnehoed wordt ook wel panama genoemd. De hoed is gemaakt van gevlochten bladeren. De oorsprong ligt in Ecuador en de geleerden zijn het er nog niet over eens waarom dit type de naam panama heeft meegekregen.
Binnen de kortste keren ligt de toonbank vol met allerhande op elkaar lijkende exemplaren. Er zijn kleine verschillen in kleur, structuur en breedte van de band. Me omdraaiend naar de spiegel pas ik de een na de ander. Mijn oren zitten dubbelgeklapt onder de rand. Zou dat normaal zijn of zou ik ze ertussen moeten stoppen, vraag ik me af. Als ik niet direct een model kan kiezen, loopt de verkoopster het magazijn achter de winkel in om nog meer soortgelijke exemplaren te halen. Dat maakt het er niet eenvoudiger op.

Badkoetsen aan het strand van Domburg

Nooit geweten wat nu precies een panama is, bedenk ik, als ik met mijn nieuwe verworvenheid de winkel uitloop. Terwijl ik er vaak over gezongen heb. Toen vriend T. en ik optraden met een programma van oude, nederlandstalige liedjes, was De Ballade een van onze favorieten. Het is een tekst over een jonge vrouw en een jongeman die zodanig verliefd worden op het strand dat zij niet in de gaten hebben dat zij worden omspoeld door de oprukkende branding.

Zo zaten zij daar nu tezamen, natvoets
Een badman wou hen redden in een badkoets
Noch ’t een noch ’t ander hielp hen uit de nood
Voor ogen hadden zij een wisse dood

Zij werd bang en huilde om haar pa en ma
En hij wier woest en zwaaide met zijn panama
Maar ’t enige wat er van hen overbleef
Dat was de panama die op de golfjes dreef….

Afgelopen maandag leek op een doorsnee maandag. Mijn wekker maakte mij om half acht wakker. Beneden opende ik de gordijnen, zette de achterdeur open voor de frisse ochtendlucht, nam mijn medicijn, maakte een ontbijt klaar en las al etend een dunne maandagkrant met veel oud sportnieuws. Daarna deed ik zoals elke maandagochtend de boodschappen. Bij de bakker wachtte ik onder het geronk van de snijmachine mijn bestelling van vijf meergranen broodjes af. Vervolgens liep ik in de supermarkt langs de schappen te turen, aangemoedigd door de opgewekte hits van Jumbo Radio, een aanmoediging die minstens evenzeer voor het traag bewegend personeel bedoeld leek. De week was weer begonnen.

Maar deze maandag was toch anders. Het flitste in de nacht al door mij heen tijdens de momenten van even wakker zijn en omdraaien. Het is mijn geboortedag en dat niet alleen, ik bereik een mijlpaal: zeventig jaar. Feitelijk verandert er niets, zoals dat op je achttiende of bij je pensionering wel het geval is. De tijd gaat door, dat is elke dag, elke week, elke maand zo. Maar gevoelsmatig is het een overgang, alsof je in één keer tien jaar ouder wordt. Wie dertig wordt verliest zijn jeugd, bij vijftig behoor je opeens tot de oudere helft van de samenleving. De zestig is een eerste waarschuwing, al viel me dat mee. Je bent dan nog aan het werk. Maar het bereiken van de zeventig voelt als de definitieve inschakeling in het legioen der ouderen. Ontkennen dat je oud wordt heeft geen zin meer. Je bent het al.

Ik was er voor gewaarschuwd door mensen die mij zijn voorgegaan. Dus heb ik snel wat tegenwerpingen bedacht: ik mag blij zijn dat ik deze leeftijd gehaald heb en dat ik kan genieten van de tijd die ik heb. Alles is relatief, wie nu tachtig is vindt zeventig jong. En als ik nu doodga voelt dat minder erg dan als ik nog negenenzestig was geweest. Enzovoort.
Kijk ik in de spiegel, dan zie ik de achteruitgang. Haren uit mijn oren in plaats van op mijn hoofd. Het gehoor wordt minder. ‘Wat zeg je?’ is bij ons in huis met stip de meest gestelde vraag. Maar mijn lichaam functioneert nog goed, op een enkele functie na die het nooit naar behoren heeft gedaan. Ik vergeet van alles maar dramatisch is het niet. Er zitten wat kunststof onderdelen in mijn lijf en ik draag een paar littekens en butsen mee. Het zijn de sporen van zeventig jaar intensief gebruik, geholpen door goede voeding, voldoende beweging en de dokter die af en toe een handje helpt.
Een prestatie kan ik het behalen van deze leeftijd overigens niet noemen. Dat vindt de burgemeester ook. Die komt pas op bezoek als je zeventig jaar getrouwd ben. (Ik ben benieuwd of hij dat ook doet als je zoveel jaren samenhokt.)
Op naar de volgende mijlpaal dus, al lijkt die nog ver. Ik mag hopen dat ik ‘em haal.

Dit stukje schreef ik maandag toen ik de boodschappen had opgeborgen. Daarna nam ik een kop koffie, loste de kruiswoordtest in Trouw op en ging verder werken aan mijn boek.

De verschillende lockdowns van de afgelopen jaren hebben een onverwacht gevolg gehad. Velen hebben het gedwongen thuisblijven benut om een boek te schrijven. Uitgevers zijn daarom het afgelopen jaar zozeer overladen met manuscripten, dat sommige een stop hebben ingevoerd. Bij andere uitgevers duurt het maanden voor je een antwoord ontvangt. Niet dat het vóór corona veel beter was trouwens, maar men heeft nu een extra argument om de deur op slot te doen. In Nederland komen per week zo’n zeshonderd boeken uit. Het aantal ingestuurde manuscripten moet er een veelvoud van zijn.

Mijn overgrootvader Hein van Rooijen met zijn gezin in 1878. Tweede van links mijn oma.

De afgelopen twee jaar heb ik gewerkt aan een manuscript over de familie van Rooijen, de familie van mijn oma van vaders kant. Het beschrijft de levens van drie generaties uit de katholieke middenklasse tussen 1880 en 1980. De persoonlijke verhalen staan in de context van maatschappelijke en religieuze ontwikkelingen. Het gaat over ondernemen, je kunstzinnige hart de ruimte geven of je leven wijden aan God. Volgzaam zijn of je eigen gang gaan.
Omdat Valkhof Pers, de uitgever van mijn vorige boek, ermee ophoudt, moest ik op zoek naar een andere uitgever. Ik was daarom niet blij dat verschillende uitgevers een lockdown voor hun brievenbus afkondigden.
Voor wetenschappers die hun kennis willen delen is er zeker belangstelling in de uitgeverswereld. De werkstukken van journalisten en andere professionele schrijvers zijn kansrijk. Ben je een Bekende Nederlander die zijn ervaringen op papier heeft gezet, dan staan de uitgevers in de rij. Vooral als je een verslaving hebt overwonnen of als je vader van een flat is gesprongen. De vele talkshows op tv staan dan garant voor grote verkoopcijfers. Maar ben je, zoals ik, geen wetenschapper, beroepsschrijver of BN’er, dan is het nog een hele klus om op te vallen.

Ik stuurde de synopsis van mijn manuscript aan vijf bekende en vijf wat minder bekende uitgeverijen. Het is niet mijn stijl om te pochen over mijn werk. Maar in dit geval leek het me verstandig enkele juichende recensies van mijn vorige boek toe te voegen. Of dat nu dat kleine beetje extra aandacht heeft gegenereerd weet ik niet. De uitkomst was in ieder geval dat ik met mijn samenvatting bij drie uitgevers voldoende nieuwsgierigheid had opgewekt. Zij vroegen het manuscript op. Stap één was gezet. Daarna verstreken maanden. Het duurde zo lang, dat ik me afvroeg wat wijsheid was: de broedende kip niet storen of toch maar eens vragen of het ei al uitgekomen was.
Toen kwam de dag dat een kleine uitgever mij een positief en zeer complimenteus bericht stuurde. Daarna volgde een toezegging van een grote uitgever. Bij het lezen van dat bericht heb ik mij even gedragen als een voetballer die gescoord heeft. Ik kon kiezen. Het boek zal voorjaar 2023 verschijnen bij Walburg Pers, een gerenommeerde uitgever van historische en maatschappelijke boeken. Dan komt de volgende uitdaging: de aandacht van geïnteresseerde lezers vangen.

Wat is de juiste schrijfwijze: bloknoot of blocnote?
Heeft een boot een lijzijde of een leizijde?
Wat is het meervoud van landgraaf?
Hoeveel r’en en s’en zitten er in het woord banencar(r)ous(s)el?
Het woord advocaat, in de zin van raadsman, wordt geschreven met een c, maar geldt dat ook voor het gele drankje dat onze tantes vroeger uitlepelden?
Het is een relaxte dag, maar ben je dan zelf relaxed of relaxt?
Al jarenlang onderwerp ik mij iedere werkdag vrijwillig aan de taaltest op www.beterspellen.nl. In vier meerkeuzevragen wordt mijn kennis van schrijfwijze en grammatica getest. Van meervoudsvormen, gebruik van leestekens, uitdrukkingen als ‘te kwader trouw’, hoofdlettergebruik en gebruik van de tussen-n of -s. Ik doe mee in de hoogste categorie, wat betekent dat mij de meest vreemde en uitzonderlijke woorden worden voorgelegd.

Ooit zat ik enthousiast met pen en papier klaar voor het jaarlijkse Groot Dictee der Nederlandse Taal, de schrijfproef die van de tv naar de radio is verhuisd (met een d). Ik maakte altijd meer dan dertig fouten en dat motiveert niet. Na het przewalskipaard ben ik afgehaakt. In de test van Beter Spellen scoor ik rond de negentig procent, dat geeft me tenminste nog het idee dat ik mee kan komen, zeker als ik mijn scores met die van anderen vergelijk.
Wat te doen met verbuigingsvormen van werkwoorden als erondergaan? Ga ik er onder door, eronderdoor of eronder door? En wat doen we in Nederland toch moeilijk met woorden die we uit het Engels overnemen. Ik weet nu dat je in het Nederlands royalty’s schrijft (in het engels: royalties). Een digitaal programma dat vernieuwd is heet geüpdatete software maar je spreekt het bijvoeglijk naamwoord uit als geüpdete! Diskjockey of discjockey, gooi het maar in mijn pet. A4’tje of A4-tje. HAVO of havo. Er is genoeg om over te struikelen.

Waarom pijnig ik mijzelf iedere dag weer met dit soort dilemma’s? Is de schoolmeester met het rode potlood in mijn hoofd blijven zitten? Wil ik houvast in een voortdurend veranderende wereld? Of probeer ik mijzelf te bewijzen dat de achteruitgang nog niet is ingezet?
Mijn scores gaan niet vooruit, ook niet achteruit. Maar ik weet nu tenminste hoe ik een negligeetje moet afkorten. En dat je korset met een -k- schrijft en corselet met een -c-. Dat kan nog wel eens van pas komen. Al zou ik het verschil tussen die twee niet kunnen uitleggen.

—————–
De komende twee weken ben ik even weg.