N., onze jongste kleindochter, is tien jaar. Zij komt iedere maand samen met haar zus een weekend bij ons logeren. Ze is een goede lezer. Ze woont niet ver van de bibliotheek, zodat zij soms nog vóór schooltijd nieuwe boeken haalt. Voor dikke boeken draait zij haar hand niet om. Zo heeft zij alle boeken van Harry Potter gelezen. Het zijn heel zelfstandige meisjes, zij hebben thuis hun taken in het koken en de was ophangen. Maar als N. bij ons logeert, dan vindt ze het fijn als een van ons – zoals dat al vele jaren het geval is – haar voor het slapen gaan voorleest.
Naast haar bed ligt een stapel jeugdboeken. Ik heb uit allerlei boeken voorgelezen, maar het boek dat zij het vaakst uitkoos is Ziezo, de 347 kinderversjes van Annie M.G. Schmidt, met als favorieten onder meer: De koe uit Apeldoorn, de Wim-Wam reus, en Ik ben lekker stout. Vele malen droeg ik het gedicht voor over De vlieg Eulalie, uit Overschie, de mooiste vlieg van het land. Een bromvlieg wil haar trouwen, maar zij voelt zich vér boven hem verheven.

Maar Eulalie op haar balkon
Stond maar te zoemen in de zon
Ze was zó trots en ijdel, àch
Dat zij niet eens de zwaluw zag.
De zwaluw heeft haar ingepikt
En in een oogwenk doorgeslikt

Waarna de bromvlieg snikkend achterblijft.
Ik vind het heerlijk om zo’n vers levendig voor te dragen en N. waardeert dat.

Het schaap Veronica wordt in bad gedaan, tekening: Wim Bijmoer.

Laatst heb ik Tot hier toe uit mijn boekenkast gehaald, de bundeling van de gedichten en liedjes die Annie M.G. Schmidt voor volwassenen schreef, voor toneel, radio en televisie. Nu lees ik versjes voor uit Het schaap Veronica. Die beleeft haar avonturen tezamen met de dames Groen en een dominee. Er figureert ook een papegaai, die op onverwachte momenten ‘stik’ of ’houd je bek’ roept. Het schaap is ondernemend en mondig. Ze wil zich laten watergolven, net als de dames Groen, maar haar haartjes branden aan onder de droogkap. De ongetrouwde dames Groen, die altijd met één mond spreken, en zelfs ooit met één huzaar verloofd zijn geweest, gedragen zich netjes en voorzichtig. De wat onbesuisde dominee wordt niet altijd serieus genomen.

Kijk, zei het schaap Veronica, nu zijn we losgeslagen…
Warempel, zei de dominee, en keek over de rand
Wat moeten we nu verder doen? Ik zal ’t aan Boesman vragen
Maar waar is meneer Boesman nou? Zit hij niet in de mand?

Nee, zei het schaap Veronica, daar staat hij nog, beneden
O, jammerden de dames Groen, we hebben ’t wel gezegd
Dat heb je met zo’n luchtballon, je vliegt zó weg, och heden
We komen achter ’t ijzeren gordijn of zo terecht.

Schmidt schreef deze stukken tussen 1950 en 1957 voor het Parool. Bij ons thuis waren wij van een andere zuil, dus ook ik maak nu pas kennis met Het Schaap. Mij bevalt het wel, maar het taalgebruik is hier en daar achterhaald en wie weet er nog dat Boesman een ballonvaartpionier was? Ik vrees dat Veronica het binnenkort moet afleggen tegen In de ban van de ring.

Foto Omroep Brabant

Is het niet het nieuws dat tot somberheid stemt, dan is het wel het weer. Al dagenlang slaan de regens tegen de kamerhoge ruiten. Windvlagen loeien om het huis, het water van de vaart wordt opgestuwd. De lucht kleurt donkergrijs, de kale takken van de bomen en het verdorde riet buigen mee met de wind. Aan de takken waaien de leeg gevreten netjes van het vogelvoer nutteloos mee. De Hollandse winter is herfst geworden.

‘Hier in huis zelfs waait de wind’ is hier van toepassing. Daarmee doel ik niet op de lucht die hoorbaar door de roosters de kamer binnenkomt en de temperatuur verder omlaag brengt. Ik bedoel de opwinding die zich al een aantal dagen van ons heeft meester gemaakt. Het zijn gevoelens van rusteloosheid, onzekerheid en gespannen afwachting die maken dat G. en ik kortaf op elkaar reageren, verstrooid dingen laten liggen, pijntjes her en der voelen en ’s avonds moe naar bed gaan. De oorzaak is niet het sombere weer. Het is eigenlijk een blijde gebeurtenis die te wachten staat. Ons al meermalen uitgestelde plan voor een bezoek aan Nieuw-Zeeland wordt binnenkort werkelijkheid. In de stemming die zich van ons meester heeft gemaakt zou ik hieraan toe moeten voegen: ‘als alles goed gaat, want je weet maar nooit.’ Ik ben nog nooit zo ver weg geweest en nog nooit zo lang. Nieuw-Zeeland is een beschaafd en welvarend land, waar we ons goed verstaanbaar kunnen maken en waar we alles kunnen kopen wat we nodig hebben. En toch is het anders dan een reisje Frankrijk.

Nieuw – Zeeland, foto Askja

Het begon maanden geleden met de vraag waar we heen willen en wat we willen zien. Welke organisatie heeft een passend aanbod? Toen dat geregeld was kwamen de noodzakelijke afvinkpunten: welke documenten hebben we nodig, waar let de douane op, wat heb je nodig om een auto te huren? Het vergroten van de banklimieten en beltegoeden, een kussen voor in het vliegtuig, oh ja, wat voor stekkers gebruiken ze daar, moet de dekking van de reisverzekering niet opgehoogd, een insectenhoedje zou dat handig zijn, houden mijn wandelschoenen het nog wel, een e-reader – natuurlijk die moeten we ook hebben, maar wat voor stekker heb je daarvoor nodig, zijn er afwijkende verkeersregels, enz.

De complexiteit van de maatschappij die ik laatst hier beschreven heb, heeft zijn uitlopers in het reiswezen. Wat een formulieren we niet ontvangen hebben voor het huren van een auto. Lees dit zorgvuldig door! Inchecken voor de vluchten idem. Voor alles is er wel een app die je zeker moet installeren. Hou de laatste adviezen m.b.t. corona in de gaten.
Een voorname bron van onrust is de website met reisadviezen van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Geef aan de thuisblijvers het IMEI nummer van je telefoon door plus een kopie van al je documenten. Voer ICE nummers in. Wat te doen bij overval en beroving in het buitenland, aardbevingen, orkanen, vulkanen… Goed dat er zo’n site is.

14 Januari, het is donker geworden, de wind en de regen gaan onverminderd voort.

Gezeten op het watercloset viel mijn oog op het flesje coconut & almond hand soap, een zeepje dat, zo lees ik op het etiket, Albert Heijn voor ons gecreëerd heeft. Met die omschrijving is niets te veel gezegd, want als ik de flacon omdraai komt de lijst met ingrediënten tevoorschijn, zie de foto. Mijn eerste gedachte: zou er iemand zijn, die hier iets mee doet? Die denkt: de Glycerin of het Sodium Chloride dat bevalt me niet, ik koop dit niet meer. Of die een brief schrijft aan Albert Heijn om te vragen of dat Coumarin eruit gelaten kan worden?

Tweede gedachte: zo complex is onze maatschappij dus geworden. Wat ooit een eenvoudig stuk groene Sunlight zeep was is nu een dispenser met meer dan dertig ingrediënten. Dat heeft zich zo ontwikkeld in de tijd dat ik leef.
De eerste wasmachine van mijn moeder was een eenvoudige kuip met één knop voor het draaien. In het nieuwste model dat ons laatst gedemonstreerd werd, kan van alles gevarieerd worden, inclusief automatische dosering van wasmiddelen. En natuurlijk bedienbaar met een app. ‘Zorg ervoor dat je de laatste software updates ontvangt!’ Ik zie het nog eens gebeuren dat als wij op afstand de wasmachine aanzetten bij de buren de zonneschermen omlaag gaan.
De banken gaan de papieren overschrijving afschaffen. Elektronisch bankieren is alleen mogelijk na een dubbele identiteitscheck. Wil je een hypotheek afsluiten? Hoed je dan voor alle informatie en formulieren die je moet doorwerken. De nieuwe pensioenwet? Ik volg het niet meer, sowieso is mijn ergste nachtmerrie dat ik voorzitter ben van een pensioenfonds.
Voor het vervangen van een koplamp van je auto moet je naar de garage toe.
Een recept uit de Volkskrant of Allerhande uitproberen? Loop dan alvast maar naar de winkel om alle ingrediënten te kopen die je niet in huis hebt en die je daarna ook nooit meer zult gebruiken (amandelmelk, witte (shiro) miso, chilvlokken, kardemompeulen).
De telefoonmenu’s, de Mijn-pagina’s (Mijn NS, Mijn KPN, Mijn Antonius, Mijn SNP, etc.) die zo handig zijn om je eigen gegevens te beheren, de gebruikersnamen en passwords (nooit opschrijven!)…

Onze router was laatst stuk. Ziggo bood ons gratis (nou ja, we zijn geabonneerd) een set mooie wifiboosters. ‘In een paar stappen klaar’, luidt de kop op de installatiehandleiding. Zet je dan maar schrap. We gingen aan de slag, belden ondertussen met de helpdesk omdat de tekst over de bridge modus onbegrijpelijk was (waarschijnlijk was er een automatisch tekstprogramma gebruikt) en constateerden de volgende dag dat onze mediabox niet meer werkte. Denk nu niet dat het door onze leeftijd komt. De helpdeskmedewerker had ons verkeerd geadviseerd.
De ergste complexiteit zit misschien nog wel bij de overheid. Om iedereen tegemoet te komen (wat alle partijen in de kamer willen) en om in samenspraak met belanghebbenden de regels op te stellen (de tafels zijn niet aan te slepen) ontstaan wetten en regels die in de praktijk niet uitvoerbaar blijken. De veel te dure software hapert meestal ook.
Terug naar de Sunlight zeep kan nog wel, het is gewoon te koop. Maar wat doen we met al die andere ingewikkeldheden?
Ik wens je een eenvoudig 2023 toe.

Bron: MO. Deze arts komt niet voor in dit verhaal

Teelbalkanker kan in een vroeg stadium opgespoord worden. Als de Nederlandse man zich maar bewust is van de noodzaak, zo menen urologen. Een van hen kreeg een opwindend idee: er moest een landelijke campagne komen. De plannen werden uitgewerkt, de financiering werd geregeld.
Ik zie het helemaal voor me. Daar zit de uroloog, in een steriele vergaderkamer tezamen met enkele mannen van het reclamebureau. De koffiekannen op tafel glimmen in het licht van de tl-buizen. Op de flipover staan de woorden en pijlen van een vorige sessie.
‘De campagne moet het equivalent worden van het borstonderzoek, dat heeft bij vrouwen uitstekend gewerkt’, legt de uroloog uit. Er wordt geknikt. ‘Het moet een regelmatig weerkerend onderzoek zijn, anders werkt het niet.’ De creative director gaat naast de flipover staan. ‘Oké, hoe gaan we die attention genereren?’ Hij nodigt ieder uit om zijn associaties de vrije loop te laten.
‘Waakzaamheid.’
‘NL-alert.’
‘Luchtalarm.’
‘Ballenalarm.’
Na dit laatste woord volgt een geloei, dat in de omringende kamers is te horen. ‘Dat is ‘em!’, zegt de creative director, wijzend naar de man die het woord bedacht. Geen gezeik over testikels of scrotum. Ballen, dat is de taal die mannen verstaan. De uitwerking ligt snel op tafel. Er moet een filmpje komen van mannen, op kantoor, in het café, in de bouw, you name it, die het moment van het maandelijks luchtalarm aangrijpen om hun ballen te controleren op knobbels, hardheid en veranderingen. Onder het motto: Het ballenalarm. Laat alles vallen en pak je ballen!
Er worden acteurs ingehuurd die als bouwvakkers op een brug in Amsterdam in hun broek grijpen. Een secretaresse die licht verbaasd van haar werk opkijkt als haar collega’s naast hun bureau het onderzoek uitvoeren. Met hun broek dichtgeknoopt wel te verstaan. Mannelijke geslachtsdelen zijn geen vrouwenborsten.

Ik heb het uitgeprobeerd. Je moet met twee handen in je broek en dat is verdomd lastig, als je die broek nog aan hebt. Bovendien vind ik testikels gevoelige organen. Ik had mij als kind ooit verstopt op de bovenste plank van een vaste kast. Toen ik naar beneden sprong belandde ik met mijn kruis op de deurkrik. Met als gevolg donkerblauwe balletjes en een uitstralende pijn die ik nog dagenlang voelde. Iedere voetballer die ooit een bal in zijn kruis heeft gehad kan erover meepraten. Je moet dus niet te hard knijpen als je op zoek bent naar knobbeltjes.
Voor het uitproberen was ik naar de badkamer gelopen. Want welke man gaat de aanbeveling volgen om bij het horen van de maandelijkse sirene terstond op te staan en in het bijzijn van wie dan ook het onderzoek uit te voeren? Wat is er misgegaan in de brainstormsessie? Voor een instructiefilm lijkt de douche me een betere plek. Dat zou tegelijk het taboe op het tonen van mannelijke geslachtsdelen doorbreken. De reclamejongens hebben het niet aangedurfd. Dat brengt mij op een laatste vraag. Hebben die creatieve mannen nog overwogen dat een maandelijkse controle de teelbal reduceert tot object van medisch onderzoek? Is een tedere aanraking daarna nog hetzelfde?