VIJLEN (VIELE)
Vakantieherinnering (5)
Deze week zijn we op vakantie in Vijlen, Nederlands hoogst gelegen dorp, niet ver van Vaals in het Zuid-Limburgse heuvelland. We huren een woning in vakantiepark Reevallis. Tussen 1995 en 2000 zijn we hier viermaal met onze twee zonen geweest.
We waren gewend om eenmaal per jaar een weekje uit te gaan in eigen land. Ieder jaar gingen we naar een andere bestemming, zodat we aardig wat delen van Nederland hebben gezien. Reevallis vormde de uitzondering op deze gewoonte. G. en ik genoten van de vele wandelmogelijkheden, over modderige karrensporen, langs oude boerderijen met poorten die toegang geven tot de binnenplaats, langs kruisbeelden en kleine kapelletjes. Waar we ook liepen, we zagen altijd de spitse toren van Vijlen als baken in het landschap. We hielden van de gemoedelijke sfeer en de Limburgse vlaai. We voelden ons thuis in het kleine winkeltje in het dorp, een melkboer die vanachter zijn toonbank ook allerlei kruidenierswaren verkocht. Daartegenover zaten de bakker en het dorpscafé A Gen Kirk (nu nog steeds). We hielden van een diner in de Vijlerhof, waar de ober de ouderwetse soep aan tafel voor je opschepte.
1995
Vanuit de vakantiewoning keken we uit over een golvend landschap van groene weiden en bruine akkers, onderbroken door bochtige zandwegen en plukjes donkergroene bomen.
In het begin nam zoon A. zijn gitaar en zijn lesboek mee. Telkens als hij buiten zat te spelen verzamelden de koeien zich als gewillig publiek aan de andere kant van de heg. Zodra hij begon te tokkelen kwamen de dieren vanuit alle hoeken van de wei aangesjokt om met hun grote kop zo dicht mogelijk bij de heg te genieten van Old McDonald of Sur le pont D’Avignon. ‘Waarom zijn die koeien altijd aan de diarree?’, had A. tijdens een wandeling gevraagd.
2000
Dè grote attractie voor onze kinderen was, dat naast het vakantiepark het veld van de Rooms-Katholieke Voetbalvereniging Vijlen lag. Diverse malen per dag slopen zij door een smalle geul langs het hoge hek om voor een van de grote doelen hun voetbalkunsten te vervolmaken. Zij speelden zelfs tijdens hevige regenbuien door, zodat zij met kletsnatte trainingspakken en natte grassprieten in hun gezicht in de bungalow terugkeerden.
’s Avonds speelden we eindeloos boerenbridge en hartenjagen. Bepaalde kreten die tijdens het spel vielen en voor hilariteit zorgden werden eindeloos herhaald: ‘ik word gesnoeid (of gesnaaid)’, ‘scratch my back’, ‘Hassan jas an’.
Vandaag zagen we de regensluiers door het dal gaan, een grijs waas over de groene heuvels trekkend. De wolken scheerden laag over de torens van Lemiers. Daarboven, op de rand van de heuvels, draaiden de Duitse windmolens er lustig op los.
De Dion-Bouton was een in 1883 in Parijs opgerichte fabriek van automobielen. In 1900 was het de grootste autofabrikant ter wereld. Aanvankelijk werden er open rijtuigen gemaakt waarbij het paard vervangen was door een stoommotor, de leidsels door een stuur en het ‘Hu’ van de voerman door een rem. In het begin van de twintigste eeuw nam benzine de plaats in van stoom. De open rijtuigen kregen een dakje, waarna de gesloten wagen ontstond zoals we die nu nog kennen.
De foto’s tonen ons het productieproces. In de ene na de andere fabriekshal bedienen rijen besnorde arbeiders in lichte jassen en met petten op het hoofd de draaibanken en freesmachines. De toezichthouders dragen een bolhoed en een donkere jas. In een andere hal is de kleurcode omgekeerd. De machines zijn via een wirwar van riemen verbonden met een grote stoommachine die de energie levert. De foto’s stralen toewijding uit. De fabrication des bougies wordt alleen door vrouwen gedaan. Zij dragen dezelfde donkere lange jurken en allen hebben de haren bijeengebonden in een zelfde knotje. De foto Sortie des Usine toont een dicht opeengedrongen massa van wel duizend arbeiders, die zich lopend door de poort heendringen, sommigen in werkkleding, anderen keurig in het pak.
Laatst kwam ik nog eens door Lunetten heen. Deze Utrechtse wijk is eind jaren zeventig gebouwd in de uiterste Zuidoosthoek van de stad, weggestopt achter een spoorlijn en een snelweg. In 1985 hebben G. en ik hier een half jaar gewoond. Het was ons eerste gezamenlijke adres. Maar het was niet de bedoeling.
De volgende stap was de inrichting van de kinderkamer. Het hoort erbij, zei ik tot mezelf. Ik wilde toch graag kinderen? Lundia bezorgde een zelfbouwkast, die zou dienen als commode. Er kwam een tweedehands kinderwagen, model zestiger jaren, met flinke vering. Stapels katoenen luiers, hemdjes, rompertjes. Het was niet mijn ding, maar ik was erop gebrand om mijn bijdrage te leveren. Daarna volgden de incontinentiematjes, de huur van de bedverhogers. We keken vol verwachting uit. In de binnenstad kwam ik allang niet meer. Voor het slapen gaan vloog het mij wel eens aan, de vrijheid die ik zou gaan inleveren. Zo voelde het.
Ziezo, de eerste prik is binnen. Direct toen het sein voor de lichting 1952 op groen ging, meldde ik mij aan. Ik kon op drie plaatsen bij de GGD terecht en koos voor de locatie Woerden. De afhandeling een week later verliep al even vlotjes, niet in het minst door het grote aantal aanwezige medewerkers. Dat begon al buiten. Het was verre van druk, maar er waren vijf mannen in fluorescerend geel aanwezig om mij een parkeerplek te wijzen die ik zelf ook zag. De vaccinatie vond plaats in een overjarig, leegstaand bedrijfsgebouw. Zo’n pand waarover een verhurend makelaar alleen met veel moeite iets positiefs zou kunnen schrijven. Bij binnenkomst moest ik mijn handen wassen en bij een loket bevestigen dat ik mij in een klachtenvrije staat bevond. Gelukkig voelde ik geen aandrang om mijn neus te snuiten. Daarna kwam ik, zonder te hoeven wachten, bij loket nummer twee, waar men hetzelfde vroeg. Daarnaast werden mijn identiteit en de door mij ingevulde vragenlijst gecontroleerd. Ik mocht verder. Nadenken of zelf opletten was niet nodig. Als een flesje op een lopende band ging ik vanzelf verder langs grote paarse pijlen die om de meter op de vloer waren geplakt. Mocht ik van mijn route afwijken dan waren er diverse veiligheidsmedewerkers om mij op het rechte pad te houden. Zo belandde ik bij loket drie, waar opnieuw al mijn gegevens werden doorgenomen. Zekerheid voor alles. Daarna kon ik direct door naar kamertje 3 waar een onderkoelde GGD-medewerkster met een dito spuitje op mij zat te wachten. Mijn pogingen om in deze bureaucratische rondgang iets menselijks in te brengen door een gesprekje aan te knopen hadden weinig succes.
‘Linksaf, daar vindt u de wachtruimte’, was haar automatische tekst, terwijl ik mijn overhemd weer aantrok. Ik kwam terecht in een hoge ruimte die, geheel in de stijl van dit vaccinatieproces, er uitzag als een machinekamer. Over het plafond liep een intrigerende spaghetti van dunne en dikke buizen. Uit verschillende kamers stroomden de gevaccineerden de verkoeverruimte binnen om in vijftien minuten weer bij zinnen te komen. Twee medewerkers hielden nauwlettend in de gaten of er niemand van zijn stoel viel. Een derde medewerker liep rond met een landbouwspuit om leeggekomen stoelen te desinfecteren. Ik vond dat wel zorgvuldig, want er zou nog wat virusmateriaal aan mijn billen kunnen hangen.
Ik begin op mijn rug. Dan merk ik al snel een aangename ontspanning, een gevoel van zwaarte in mijn ledematen. Gedachten buitelen over elkaar heen, in mijn hoofd ben ik niet meer de baas. Vervolgens draai ik op mijn zij. Soms val ik direct in slaap, soms duurt het nog een poosje.
Zo’n 20% van de Nederlanders heeft last van slapeloosheid: problemen met inslapen, te licht slapen, te vroeg wakker worden. Ik prijs mijzelf gelukkig dat ik niet tot deze groep behoor, al heb ik wel eens een nacht met weinig slaap. Ik krijg wel steeds vaker slaap op het verkeerde moment: bijvoorbeeld als ik ’s middags een boek lees of als ik in het donker van de schouwburg naar een toneelstuk kijk. Is er iets met mijn biologische klok?
Begin jaren zestig was de situatie maar weinig verbeterd. Toen ik in de laatste klas van de lagere school zat, kregen de jongens, alleen zij, een speciaal gesprek met de kapelaan. Het was ergens buiten school, het kwam mij vreemd over. Van alles wat hij gezegd heeft kan ik me een paar zinnen herinneren. Die heb ik wel donders goed onthouden. Ik vond het een merkwaardig en onsmakelijk verhaal. Het paste niet bij de kapelaan die ik kende.
Ooit liet ik op Goede Vrijdag mij van mijn beste kant zien. Vond ik zelf. Ik hielp de hele ochtend mijn moeder met haar huishoudelijke werk. Dit was de dag waarop Jezus gekruisigd was. Ik vond het gemeen dat hij was opgehangen terwijl hij onschuldig was. Het gebeurde omdat het eerder zo was opgeschreven door de profeet, dat vond ik wel vreemd. Hoe dan ook, Jezus was voor ons gestorven. Die spijkers door de handen en voeten, dat leek mij het ergste. Daarom wilde ik iets doen wat ik niet leuk vond en dus hielp ik met het opmaken van de bedden en het boenen van de meubels en het zeil. Iets wat ik anders nooit deed. Mij bewust van de ernst van deze dag had ik het kruisbeeldje uit mijn slaapkamer gehaald. Ik nam dit overal met mij mee, waar ik die dag ook was.
Op zaterdagavond mocht ik mee naar de nachtmis. Ik vond het geweldig dat ik zo laat mocht opblijven. Het hoogtepunt voor mij lag al direct aan het begin. Dan werden alle lichten gedoofd. In het spannende donker hoorde je achter in de kerk wat gerommel. Nadat de paaskaars was aangestoken werd deze in een processie van priesters en misdienaars naar voren gedragen: Lumen Christi, Deo Gratias. Ik rekte mijn nek uit om iets te kunnen zien. Een mis met drie heren, de zegeningen met wijwater en met wierook, alles droeg bij aan een plechtige, feestelijke sfeer. Ik voelde mij onderdeel van een groter geheel.
Hoe ouder ik word, hoe meer gevaren ik zie, hoe minder risico ik neem. Alsof ik een wandelende FOBO-commissie ben (Fouten, Ongelukken, Bijna Ongelukken) die constant aanbevelingen doet voor veilige gedragingen.
Zou ik nu in zo’n situatie belanden, dan zou ik flink in mijn remmen knijpen of onmiddellijk een andere broek aantrekken. Hoe dichter ik bij het einde kom, hoe bezorgder ik word. Dat is een aardige paradox. Want als je jong bent, heb je een heel leven te verliezen. Als je oud bent gaat het om een gering aantal jaren. Wie vijfduizend euro bij zich heeft moet voorzichtiger over straat dan wie vijftig eurocent op zak heeft. En toch loop ik met mijn vijftig eurocent alsof ik die elk moment kan verliezen. De crux is natuurlijk dat de kans dat ik op latere leeftijd die vijftig eurocent verlies veel groter is dan dat het verliezen van vijfduizend euro op jonge leeftijd.
